CAQABADAHA HORTAAGAN QOF IYO COD

 Hannaanka dowliga ah ee Soomaaliya wali ma qaangaarin sababtoo ah isagoo markii la billaabay ba lagu hormaray doorasho toos ah, qof iyo cod oo aan bulshadu fahansaneyn, faragelintii ciidanka oo iyaguna aan sixin wadadii lagu socday ee wadatashigii lumiyay. Intaas waxaa wehliyay sannadihii xukuumad la'aanta la ahaa ee fowdadu socotay oo laga dhaxlay nidaam hoosaadyo beeleysan.

Sagaalkii sano ee Dowladdii Madaniga aheyd waxaa laga bartay dulduleello badan ee uu yeeshay nidaamkii la taagay Soomaaliyada cusub. Haseyeeshee, iyadoo aan wali dib loo eegin toosin na lagu sameyn ayaa ciidankii talada marooqsadeen. Taasoo keentay in wax-ka-barashadii ay halkaas ku istaagto.

Marlabaad ayaa Soomaalidu unugtay dedaallo lagu soo celinayo Soomaaliya wada tashi ku dhisan. Shirkii carta ee 2000 ayaa dowladnimada hadda jirtaa kasoo billaabatay. Hannaanka dowlad dhisidda ee sida diinka u socda waa mid garaadka Soomaalida ku fahmayo oo uu la qabsan karo. Oo meeshii uu 2000 joogay waxaa lasoo jaray masaafo dheer oo mar ba meel lagu soo hoyday. 2004, 2009, 2012, 2016 waxey ahaayeen kala bayr ay ku kala wareegeen afkaar iyo xukuumado is-dhaxlay.

Hannaankaas hormarkiisa iyo in wakiillada shacabka matala toos loo doorto waxaa ku gudban caqabado jid gooyo ku ah in qof iyo cod la gaaro, waxaana ka mid ah kuwan soo socda:

1.  Isu guurinta siyaasadda iyo qabiilka

Awood qaybsiga qabiileysan wuxuu ahaa wadada keliya ee dib loogu yagleeli karay hannaan dowli ee Soomaaliya ka hirgala. Balse wuxuu dib ka noqday caqabadda ugu horreysa ee hortaagan in bulshadu awood u yeelato doorasho toos ay ugu doortaan ciddii ku matali laheyd. Markii hore qabiilku wuxuu ku ekaa xiriirka bulsho meel wada daggan ama isku isir ah, haddase wuxuu noqday saldhig nidaamkii dowliga ahaa ee ka shaqeynayey adeeg bixinta iyo qarannimada dalka.

Nidaam qabiileysan qaran ma noqon karaa adeegse ma bixi karaa?

Aad ayey u adagtahay in nidaam qabiileysan uu qof iyo cod gaaro, waayo xubnihii dadka mateli lahaa qabiil baa gooni u leh.

Qabiil yeelaya xubnahaaga ka tanaasul ee tartartama ma jiro! 

Dowlad qabiil ku saleysan na adeeg, qarannimo, kala danbeyn iyo xukun wanaag mid na looga tasha maayo, maxaa yeelay, intaasiba qabiillada kama dhexjiraan. Qabiil qaran maahin, adeeg ma bixiyo, isma maamulaan. Taa beddalkeeda, qabiilku waa xukun saameyntiisu ku ektahay amniga xubnihiisa ( minimal state).

2. Kala qob-qobnaanta deegaaneed

Dowlad Goboleedada iyo Dowladaha hoose waxey u abaabulanyihiin degaan beeleedyo qabiil ku asteysan. Taasi waxey abuureysaa kala duwanaanshiyo aan danguud xambaarsaneyn ee xurguf iyo kala shaki qabiillada dhexdooda lagu muujiyo. 

3.  Hormuudkii bulshada oo caqabaddii qeyb ka ah

Aqoonyahan iyo waxgarad ka bulshadu halkii ay beelaha iyo bulshada ku hagi lahaayeen qarannimo iyo hannaan dowli ah ee la wada harsado, waxey ku milmeen qabyaaladdii iyo beelahoodii waxaana ku rumowday xikmaddii aheyd 'fiqi tolkii kama janno tago'. Taa waxaa sii dheer, dadkii loo maleeyay iney yihiin indhihii bulshada oo indha tiraya bulshadii. Aqoontu waa iney hoggaamisaa samata bixinta umadda ee ayan hagrid qeyb ka noqon.

4. Amni xumo

Fowdada dalka ka dillaacday waxaa u danbeysay mid dabar goyn, dil iyo qarribaad aan ujeed laheyn. Burburin, degaal, dil iyo khasaaraha ujeed la'aanta ah ee aan joogsiga laheyn ayaa ka mid ah caqabadaha hortaagan nidaam dowli ah Soomaaliya ka hirgala.

5. Faragelin taban ee Shisheeye

Dowlad waa sharci iyo dhaqaale lagu fuliyo sharciga. Dowlado iyo hay'ado caalami ah ayaa bixiya inta badan kharashka ay ku socoto Dowladda Soomaaliya. Waxaa maqan xikmaddii aheyd 'biyo sacabbadaada ayaa looga dhergaa'. Taageero bilaash ah cidina ma bixiso. Ujeeddooyinka kala duwan ee hay'adaha caalamiga ah iyo danaha dalalka taageerada bixiyaa waa qeyb ka mid ah caqabadaha aan lagu gaari doonin hannaan dowli ah ee Soomaaliya yeelato.

Gunaanad iyo talo

Si kastoo caqabado waaweyn oo kuwaan soo sheeganay ay jiraan, haddana hannaanka dowliga ah ee Soomaaliya dhanka wanaagsan ayuu u siqayaa waxaase gudboon in caqabadahaas loo taxadar yeesho waayo, iyadoo waayo' iyo dhib badan na soo maray haddana dib loo noqdaa nama qabato.

Si haddaba loo maareeyo caqabadahaas oo dhibtooda loo yareeyo, waxaan soojeedinayaa arrimahaan:-

• In dowladnimada hoos laga soo dhiso oo tuulooyinka, degmooyinka iyo deegaannada maamul hoosaadyo loo dhisho ka dib na dowlad Goboleedada laga soo doorto maamulladaas hoose.
• Dadka in la diiwaangeliyo, tiradoodana lagu saleeyo qeybinta xubnaha baarlamaanka ee heerarka dowladda sida heer dowladaha hoose, dowlad goboleed iyo heer qaran. Waa la sameyn karaa oo waxaa jira qaabab badan oo diiwaangelin madani ah loo sameyn karo. Beeluhuna iyagaaba ku tartami lahaa haddii la waajibiyo. Go'aan unbey u baahantahay.
• Dhaqaalaha oo lagu heshiiyo. Kheyraadka oo lala soo baxo, canshuurta oo la qaado. Isla xisaabtan iyo waxqabad na lagu tartamo.
• In laga heshiiyo wixii dhib ah oo nidaamka dowliga ah awgiis laysu gaarsiiyay. Waxaa jira dad u heysta in hanti keliya laysu heysto. Dhib baa dhexmaray lagu geystay xukunka awgiis oo siyaabo badan u dhacay. In dhab looga hadlo loogana heshiiyo waa mudan.
• Amnigu waa heshiis dabadiis.
• Haddii dhaqaale la helo waxaa yaraaneysa meeriska ajendaha shisheeyaha.
• Waxbarid iyo wacyigelin dhab ah oo bulshada la baro dowladnimada.

Allow wixii san na waafaji.

Arafat

Iswaafajinta Nidaamka Aqlabiyadda, Xisbiyada iyo 4.5 ee Doorashada Soomaaliya 2020

Hordhac

Halbeegga nidaam dimuqraadi ah lagu garto waa iney jirtaa doorasho meerta ah oo qabsoonta dhowrkii sano ba mar, hadba sida lagu heshiiyo. Ujeedka doorashadu waa isla-xisaabtan lagu xisaabinayo wakiillada bulshada ee tookadii la soo gudbay. Natiijadu ama waxey noqotaa in wakiilladii hore loo cusbooneysiiyo ama wakiillo cusub la doorto.

Doorashadu waxey keentaa xasillooni siyaasadeed iyo mid nabadgelyo, abuurtaa jawi kalsooni bulshada dhexdeeda ah waase haddii lagu saleeyo cadaalad bulshadeed iyo habraacyo loo simanyahay. Haddiise sifooyinkaas la waayo, waxaa cabdsi laga qabaa iney bulshada kala fur-furto, siyaasad aan fadhin iyo nabadgelyo xumo baahda, oo intuba ka dhasha sinnaan la'aanta iyo dal-daloollada cadaaladda ka fog.

Soomaaliya waxaa soo maray doorashooyin heer Qaran iyo heer D/Hoose laga soo billaabo 1963 ilaa 1986.

Seddax sano ka dib markii dalkeenu xorriyadda qaatay, waxaa dalka oo dhan ka qabsoontay doorashadii Dowladaha Hoose 1963, sanadkii ku xigayna waxaa loo dareeray doorashadii xubnaha Golaha Sharci-dejinta Qaranka 1964. 1969 waxaa mar qura la wada qabtay doorashooyinka heer Qaran iyo heer D/Hoose.

1963 ilaa 1969 doorashooyinkii dalkeena ka qabsoomay waxaa saldhig u ahaa; nidaamka metalaadda isu-dheellitiran oo ay xisbiyada badan ku tartamayaan. Isu-dheelli-tirkuna yahay, in xisbi waliba kuraasta Baarlamaanka uu ka helo tiro u dhiganta codadka guud ee uu doorashada ka helay. Waxaa la oggolaa in murashixiin madax bannaan ay tartamaan.

Doorashooyinkaasi waxaa kasoo baxay xisbi aqlabiyad ah oo 

hoggaamiya Dowladda, SYL. Waxaase ay ku danbeeyeen in Madaxweynihii la dilo 1969 ka dib na ciidanku awoodda la wareegaan.  Sababo badan ayaa la maleeyaa iney keentay sidaas iney wax u dhacaan, waxaase dadka wax falanqeeyaa ku soo koobeen, in nidaamka dimuqraadiga ahi ku cusbaa Soomaalida, isla markaana ay yareed aqoonta hirgelin dimuqraadiyad caadil ah. Taasi waxey keentay in musuq iyo qabyaaladi saameyso nidaamkii doorashada.

Intii uu jiray maamulkii ciidanku, Dalka waxaa ka dhacay seddax doorasho, doorashayinkii Golayaasha Shacabka ee 1979, 1984 iyo doorashadii Madaxweynaha 1986. Waa markii u horreysay ee Madaxweynaha Jamhuuriyadda toos ay shacabku u doortaan. Xilligaas, Dalka oo idil waxaa ka jiray hal xisbi oo ku dhisan nidaamka Hantiwadaagga ee danta guud keliya loo wada shaqeeyo.

Nidaamkii halka xisbi ee Dowladdii Millaterigu ma waarin waxaana loo aaneeyaa asbaab badan, balse ay ugu muhiimsan tahay, inuu oggolaan waayey ka qaybgal siyaasadeed iyo inuu ka hor-joogsaday dhaliilidda Nidaamka, sidaasna loo waayey isla-xisaabtan.

Laga soo billaabo 2000 ilaa 2016, waxaa lagu jiray nidaam dadban oo ku saleysan awood qaybsiga beelaha ee 4.5. Intii nidaamka dadban lagu jiray, shan jeer ayaa doorasho dadban qabsoontay. Dalka gudihiisa 2012 iyo 2016, dibeddana, Jibuuti 2000 iyo 2009; Kenya 2004. Nidaamkaas dadban wuxuu soo maray is-bedallo samaan iyo xumaan ba watay.

Warbixintii Guddiga Golaha Shacabka ee Soojeedisay Nidaamka Aqlabiyadda

 

Ka dib markii Xukuumaddu u soo gudbisay Baarlamaaka, Hindisaha Sharciga Doorashooyinka 2020/21 lagu maamuli doono. Golaha Shacabku wuxuu u yeelay, guddi dib-u-eegis ku sameeya kana soo talo bixiya.

Liistada xiran waa in shacabka loo bandhigo keliya xisbiyada 

Hindisaha Xukuumaddu soo gudbisay waxaa saldhig u ah, nidaamka Matelaadda isu-dheellitiran liistada xiran ee xisbiyada badan ka qaybgelayaan. Liistada xiran wuxuu suurta gelinayaa in Xisbiyada lagu waajibiyo dhowrista miisaanka beelaha ee liisaska murashaxiintooda.

Haseyeeshee, Guddiga Baarlamaanigu wuxuu soo jeediyay, nidaam ka  Aqlabiyadda. Oo ay ku macneeyeen in kursi-kursi gooni loogu tartamo, cod hal dheeri ahna lagu kala baxo, oo murashixii ugu cod bataa guuleysnayo. Waxey kaloo soo jeediyeen in Xisbiyo lagu tartamo, Xisbiyaduna ay dhowraan matelaadda beelaha!.

Waxaan halkan ku eegi doonaa, sida laysu haleeshii karo; Doorasho qof iyo cod ah ku saleysan Aqlabiyad (cod dheeri ah), Xisbiyo iyo Beelo, iyadoo aysan jirin duruufihii sahli lahaa, sida wadamada Nidaamkaas raaca ay leeyihiin.

Nidaamka aqlabiyadda (cod dheeri) waa mid ka mid ah nidaamyada doorasho ee dunidu ku dhaqanto. Ingiriiska, Mareykanka iyo Kanada waa wadama qaatay nidaamkan. Sidoo kale, Wadamada deriska nala ah; sida Kenya iyo Itoobiya ayaa ku dhaqma Nidaamka cod dheerida ku saleysan.

Sida, nidaamka kasta ee doorasho leeyahay ba, Nidaamkani wuxuu leeyahay samaan iyo xumaan, haseyeeshee, Dowladuhu waxey ku dedaalaan iney samaantiisu badato, iyagoo u raacaya sida ugu habboon. 

Sahlanaanta fulintiisa, Xukuumad xasilloon ay ka dhalato inta badan, xisbiyada xag-jirka ah ee aqlabiyadda yar ay haraan, iyo iney codbixiyayaashu la xisaabtami karaan cidii ay doorteen waa meelaha uu ku fiicanyahay. Si kastaba, Nidaamkani wuxuu horseedi karaa; iney abuurmaan xisbiyo beeleed, dadyowga laga badan yahay oo metalaad waaya, iyo inuu guuleysto qof aan aqlabiyadda bulshada ka tarjumeyn, eeg sawirka kore.  

Weydiinta muhiimka ah waxa ay tahay, sidee Nidaamkani xilligaan Soomaaliya uga hirgeli karaa ?

Intaanad ka fekarin jawaabta suurtagalka ah, bal ila eeg arrimaha uu baahanyahay Nidaamkan cod dheeriga ahi:

1. Wuxuu u baahanyahay tiro koob, waayo kursiga deegaan la dhigayo waa in lagu saleeyo tirada deegaanka.
2. Waa in la diiwaangeliyo codbixiyaasha doorashada ka qaybgeli kara.
3. Waa meel waliba doorasho ka qabsoomi kartaa
4. Waa inuu jiraa Habraac Sharci oo qeexaya sida xisbiyadu ugu tartamayaan doorashada, oo khilaafaadka dhasha lagu xallilo.

Intaas waxaa Dalkeena u dheer, sida laga yeelayo, Somaliland, deegaannada amni-darridu ka jirto iyo nidaamka beelaha ee 4.5?

Sidee laysu waafajin doonaa, doorasho qof iyo cod ah iyo kursi beeli leedahay? sidee beelaha looga dhaadhici doonaa dadka ayaa idin la dooranaya kursigiina?

Waa weydiimo wadada (jidka) u yaal oo sugaya in Guddiga iyo xubnaha kale ee labada Gole ee Baarlamaankeenu u helaan jawaabo aan mugdi gelin hannaanka doorashada oo aan abuurin natiijooyin aan ciribtooda la mahdin.

Qodobka koowaad ee Dastuurku wuxuu dhigayaa in nidaamkeena xukunku loogu tartamo qaab xisbiyo badan ah. Haddaba sidee laysu waafajin doonaa, tartan xisbiyo iyo nidaamka cod dheerida ah? haddii kuraasta 4.5 ay hadda tahay lagu saleeyo oo beel waliba kursiga loo dhigo deegaanka ay u badantahay, sidee xisbiyadu u soo dirsanayaan murashax beeshaas keliya ah?  

 

Sida Sharciga Xisbiyada ee 2016 dhaqangalay uu muujinayaa, xisbiyadu waa hay'ado ay ku bahoobeen muwaadiniin aragti siyaasadeed oo mideysan leh. Si taasi u suurtagasho, qodobka  12 (6) ee Sharciga Xisbiyadu wuxuu dhigayaa, in xubnaha Baarlamaanku luminayaan xubinnimada Golaha ay ka tirsanyihiin haddii ay ka baxaan xisbigii ay doorashada ku soo galeen, si waafqasan qodobka 59-aad faq (1 c) ee Dastuurka. Sidaasi nidaamka codka hal dheerida ah kama suurtagaleyso, waayo xildhibaanku wuxuu yeelanayaa deegaan doorasho uu matelo oo la xisaabtamaya, waana qabiilkiisa. Halkaas waxaa kasoo baxaysa, sidee laysu waafajinayaa dhiirrigelinta nidaamka siyaasadda xisbiyada lagu tartamo iyo deegaan doorasho qabiil ah? soo suurtagal ma aha in dib loogu noqdo 1969?

Weydiimahaas iyo kuwo kale oo badan ayaa horyaal cidda go'aamineysa nidaam doorashada ku habboon Soomaaliya 2020/21. Muhiimaddu waxa ay tahay inuu nidaamkaasi ka hortago qalalaase iyo xasillooni-darri ka dhalata doorashada, waana inuu noqdaa mid bulshadu ka wada qaybgasho oo aan cidna laga hor-istaagin inuu tartamo ama wax doorto haddii uusan sharcigu u diidin. eeg qodobka 46 ee Dastuurka.

Walow uu dhaliillo badan leeyahay, haddana nidaamka Matelaadda isu-dheellitiran ee Liistaha Xiran, waa nidaam noqon kara buundo (bridge) isku xira waaqica maanta la joogo iyo doorasho dimuqraadi ah oo qof iyo cod ah, una dhacda si xor iyo xalaal ah oo la qabto marka duruufuhu saamaxaan.

 

                                                    Arafat Ali.

 Waa aragti shakhsigeyga ah.

10 Khasaare oo Qaraxu keeno

Qaraxu waa mid ka mid ah waxyaabaha soogalootiga ku ah ee aan shucuubta kale kaga daysanay, horeyna aan looga aqoon dalkeena. Qaraxu waa musiibooyinka dalkeena loo soo waariday ee geysta khasaarooyin iyo mahadhooyin aan ciribtooda la mahdin. Anigoo ah muwaadin u soo joogay in badan dhacdooyin badan oo ka dhashay qaraxyada, waxaa feker ahaan ii soo baxay inuu bulshada iyo deegaankaba u geysto khasaare dhinacyo badan: 

1. Khasaare Nafeed:

Dhibta ugu horreysa ee ka dhalata qaraxyadu waa waayidda dad badan oo bulshada iyo koonkaba ugu jiray kaalin muhiim ah. Qaar baa waxaa noloshooda kuu tiirsanaa qoysas iyo qaraabo, qaar kale ayaa samafalenimo uga shaqeynayey danta guud, qaar baa mustaqbal iyo ujeeddooyin wanaagsan hiigsanayey. Qaraxyadu waxay halkaas ku soo afjareen nolol qof Ilaahey u keenay adduunka inuu camiro kuna caabudo. Walow qofkii dhintaa waqtigiisii noloshu dhamaaday, haddana, waxaa is weydiin mudan waxa ay noqon doonto jawaabta la bixi doono Ilaahey hortiisa marka uu weydiiyo qofkii la dilay

Ilaahow weydii muxuu ii dilay?

  

2. Waayid xubno muhiim ah 

Dhimashada waxaa xiga, in dad badan oo nolol ahaan u badbaaday ay ku waayeen lixaadka iyo qaar xubnohooda jirka ugu muhiimsan sida Indhaha, Dhagaha, Lugaha, Gacmaha. Qaar kalena ayba naafo noqdeen aan kaalmo la'aan noolaan karin. Dadkaas kaalintii ay ku jireen oo ay baneeyaan ka sokow, waxay culeys hor leh ku noqonayaan bulshadii markeedii horeba la daalaa dhaceysay dhibaatooyin nololeed oo dhinacyo badan.

3. Agoon iyo Rajo:

Qarax markuu dhaco waxaa hubaal ah in guryo badan iyo qoysas badan ay u hoyato ama ku waabariistaan geeri iyo waayid xubno qoysaskooda ka mid ah. ka sokow, xanuunka ay leedahay waayid qof kugu qaali ah oo noloshaadu ku tiirsaneyd, haddana Caruur badan oo ku waalid iyo walaal waaya, waxay ku keentaa iney keligood la kulmaan nolosha sugeysa ee waxbarasho, nooli iyo mustabal ba leh. Taasoo huggaan iyo hagid la'aan waalid awgeed keenta in da'yartu ka lumaan hilinka toosan.

4. Argagixinta bulshada 

Khasaaraha nafeed iyo mid maal ka sokow, qaraxu wuxuu wataa dhawaq aan maqalka u rooneyn oo ku baaha deegaan ballaaran oo ka fog goobta uu ka dhacayo, qof waliba oo maqlana wuxuu u maleeyaa inuu korkiisa ka dhacay. Meel nolol ka jirtay oo deggan ayaa durbaba dadku inta daayaan wixii ay hayeen  waxay ka warwaraan dhibta dhacday. Warwarka naftooda ka sokow, raadinta ehelladooda iney wax soo gaareen iyo inkale ayaa hawsha. Arrintaan oo soo noqota marar badan waxay isu bedashaa xanuun dhimirka ku dhaca oo sababa nooc ka mid ah waallida. Natiijada laga maleyn karo waa inaan bulshadaas laga sugeyn horumar iney gaarto maadaama garaadkeedii la dhaawacay.

 

5. Sumeynta Deegaanka 

Qaraxyadu waa walxo loogu talogalay iney geystaan burburin ballaaran. Kiimikada iyo sunta hawada raaceysaana waxay ka mid tahay wasakhoobidda hawada oo maaddooyinka sunta ah ee ka baxayana ay keenaan dhibaatooyin deegaanka iyo caafimaadka dadka labadaba waxyeela. Beryahaan danbe waxaa soo batay calaamado caafimaad darro oo aan horey loo aqoon, waxaana ka mid ah cudurrada neefta iyo dhalmada. Dad badan oo qaba cudurrada habdhiska neef mareenka ayaa soo batay, sidoo kale, dhiciska iyo korriimo la'aanta/yarida ilmaha dhalanaya oo ku badan deegaannada qaraxu ka dhaco.

6. Burburka Hantida  

Qaraxyada waxaa ku halaagsama Hanti iyo maal dad ay leeyihiin. dhismayaal, gawaari, dukaamo, ganacsiyo yar iyo hanti ayaa ku burburta. Dadka qaar hantidoodu waxaa dhibaatadu ku soo noqotay dhowr jeer oo markasta ku khasabtay iney markale dib u dayactiraan.

7. Burburka Kaabayaasha Danta Guud:

Khasaaraha hantida gaarka loo leeyahay ku yimaad waxaa dheer, burburka ku yimaada kaabayaasha iyo adeegyada danta guud sida, Jidadka ku duma qaraxyada, layrarka ifiya wadooyinka oo ku xumaada, geedaha hooska leh ee gubta, dhismayaasha loogu adeego dadweynaha sida Isbitaallada oo burbura.

8. Jidadka oo Xirma:

Qarax markuu dhaco waxaa si joogta u xirma waddooyinka aada goobta uu ka dhacay si looga badbaado qaraxyo kale. Xirnaanshaha jidadkuna waxay mushkilad ku yihiin nolosha bulshada, waayo isu socodka ganacsi, waxbarasho, caafimaad iyo mid bulsho intaba waxaa saameynaya jid gooyadaas looga gaashamanayo qaraxa.

  

9. Cuuryaaminta Horumarka:

Horumarka aan ka hadlayo waa midka dhaqaale iyo kan bulsho. Waxaa jira dad Soomaaliyeed oo dibadaha uga soo noqday si ay dalkooda u maalgashadaan, dadkaasi waxa ay soo kordhiyeen mashaariic horumarineed oo nolosha qaybaheeda isugu jira sida kuwa ganacsi, waxbarasho, caafimaad. Hoteello, maqaayado casri ah, goobo dalxiis, carwooyin lagu iibiyo badeecooyin kala duwan, intuba waxay shaqo abuur u sameeyeen dad badan, waxay ka qayb yihiin bilicda magaalooyinka. Niyad-jabka ku yimaad yididiillooyinkaas, iyo cabsida ku kordheysa fursadaha maalgashiga caalamiga ah inuu dalka yimaad waxay sabab u noqoneysaa inaan lagu dhiirran nooleynta nolosha, taasoo cuuryaamisa horumar inuu ka dhaco dalka.

  

10. Rajobeel ku dhaca bulshada iyo haajiridda dhallinta:

Noloshu markii ay ciriiri gasho, shaqo la'aan jirto, horumar uusan muuqan, jiilka soo socda waxay ku dhalisaa niyad-jab iyo iney ka fekeraan meel dhaanta oo mustaqbal iyo nolol leh. Waxaa bata haajiridda dhallinta iyo dadka wax yaqaan kaddib markii ay ka quusteen nolol nabadgelyo leh.

"Rag gogoshii waa nabad"

Intaas oo khasaare ah iyo inkale oo badan ayaa qaraxyada laga dhaxlaa, waxaase dul-istaag mudan weydiimahaan:

Khasaaraha qaraxu keeno waaba aragnaye maxaa laga faa'iidayaa? ujeedkuse muxuu yahay?

Qaraxii qaw yiraa dadka qaaruu qoor jaraaQaarna lixaadkiyo xubnuhuu qaar jaraaQaarna qacdiiyaa qalbiga qayb tirtaaQaarna hoygiyaa hareeruhuu soo dumaanQaarna noloshiyo himiladuu han-jabshaaQaarna xoolihiyo tabacuu dab marshaaQaarna mahadhiyo mininkow murug galshaaQaar kalena suntuu hawaduu marshaaQaar ujeedku xuu ahaa yay ku qayliyaanQaarna gows danbeedkey ka qoslayaan

 

 

Waano iyo Wacaal

 Waano iyo Wacaal

Waa aniga oo ka qaybgelaya aqoon isweydaarsi 2012

Waxaan halkan bulshada kula wadaagi doonaa hadduu Alle idmo, qormooyin kooban oo xambaarsan talooyin iyo xog ku saabsan qaybo nolosha bulshada ah.

Inta badan waxaan ka qori doonaa, qaybaha nolosha ee aan u soo joogay ama aan wax-ka-ogahay.

Falanqaynta iyo bandhigga aragtiyada ku jira qormooyinkeyga waxay ku egyihiin keliya fekerkayga iyo sida aan u arko dhacdooyin iyo xog oo aan ka eegayo marba dhinaca ujeeddada qormada la xiriira, sidaa awgeed, kama tarjumeyso shakhsiyaddeyda  iyo waxa aan ahay.

Waxaa laga yaabaa inaadan igu aragti ahayn ama aadan ka eegin meesha aan ka eegayo ama sidoo kale aad/an hayn xogta la xiriirta.

Fadlan iigu dulqaado haddii aadan igu aragti ahayn, adigoo qaybta faallada iigu reebi kara aragtidaada. Haddii aad hayso ama ogtahay xog ka duwan mida aan soo bandhigay, fadlan ila wadaag xogta aad hayso ee la xiriirta qormadayda.

la socod iyo ka bogasho wacan.